Domek letniskowy w świetle prawa budowlanego
Choć domki letniskowe wymagają mniej formalności niż „zwykłe” domy, to jednak nie oznacza to, że w tej kwestii panuje pełna dowolność. Odpowiadając na pytanie, jakie formalności musimy spełnić, jeśli chcemy postawić domek letniskowy, powinniśmy oczywiście zacząć od zdefiniowania, czym ten domek właściwie jest.
Domek letniskowy – definicja
Prawo określa taką nieruchomość w opozycji do tzw. domu całorocznego – czyli zwykłego domu mieszkalnego, który – jak sama nazwa wskazuje – nadaje się do ciągłego zamieszkania. Domek letniskowy jest to więc nieruchomość, której celem postawienia nie będzie zamieszkanie stałe, a właśnie czasowe, okazjonalne, letnie itp. Zgodnie z art. 29 punkt 2a Ustawy Prawo Budowlane nieruchomości, o które chodzi są to „wolnostojące parterowe budynki rekreacji indywidualnej, rozumiane jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku”.
Po zmianach przepisów, do których doszło w 2015 roku domki letniskowe, nie wymagają już pozwolenia na budowę. Niestety nie oznacza to, że możemy jako domek letniskowy wybudować cokolwiek. Jeśli nie staramy się o pozwolenie nasz domek powinien spełniać poniższe warunki:
- Budynek, który chcemy postawić musi być obiektem wolnostojącym oraz parterowym
- Jego powierzchnia nie może być większa niż 35 mkw.
- Ilość domków na każde 500 mkw. działki nie może być większa niż jeden
Co to znaczy budynek wolnostojący i parterowy – tego już nie określają nam przepisy, dlatego jeśli są jakiekolwiek wątpliwości, należy się posiłkować orzeczeniami sądów administracyjnych.
Są to bardzo istotne kwestie, bowiem korzystając z orzeczeń dowiemy się, że bez pozwolenia, owszem – wybudujemy domek – ale wyłącznie jednokondygnacyjny, co oznacza, że bez poddasza użytkowego. To traktowane jest już jak druga kondygnacja.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 2002 roku kondygnacja jest to „pozioma nadziemna lub podziemna część budynku, zawartą pomiędzy podłogą na gruncie lub na stropie, a górną powierzchnią podłogi (bądź warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu) znajdującego się nad tą częścią budynku”. Za kondygnację uważa się więc również poddasze użytkowe.
Jeśli chcemy mieć poddasze i chcemy równocześnie prowadzić inwestycję bez pozwolenia na budowę, musimy zgłosić poddasze jako nieużytkowe, co oznacza, że powinno ono mieć mniejszą wysokość niż przewidziana w przypadku pomieszczeń do przebywania dla ludzi – czyli przynajmniej 2,2 metra. Taką też wysokość mogą mieć pomieszczenia na parterze domku letniskowego.
Domek letniskowy – warunki zabudowy
Jednym z najważniejszych warunków budowy domku letniskowego – jaki musi zostać spełniony – jest lokalizacja działki na terenie zabudowy letniskowej lub rekreacyjnej, objętej miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. To bardzo ważny dokument, który – w dużym uproszczeniu – wskazuje, jak wygląda aktualne otoczenie i jak będzie się kształtowało w kolejnych latach. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego reguluje również wszelkie kwestie związane z planowaną budową – precyzuje, jaki powinien być kąt nachylenia połaci dachowej czy jaka wysokość budynku będzie odpowiednia. Te i wszystkie inne wymagania, określone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, muszą zostać bezwzględnie spełnione. W przeciwnym razie nie uzyskamy od właściwego urzędu pozwolenia na budowę. Nieco trudniejsza sytuacji rodzi się w przypadku działki, na której nie uchwalono miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wówczas samodzielne musimy uzyskać decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, co wiąże się z koniecznością poświęcenia większej ilości czasu na wizyty w urzędzie.
Domek letniskowy na zgłoszenie
Budowa domu rekreacyjnego nie może obejść się bez spełnienia konkretnych procedur. Jeśli chodzi o projekty domków letniskowych, te różnią się nie tylko pod względem powierzchni użytkowej i typu zabudowy, ale również wykorzystanych technologii czy funkcjonalnych rozwiązań. Dom rekreacyjny o powierzchni do 35 m nie wymaga większych formalności – pozwolenie na budowę w takim przypadku nie będzie konieczne. Ważne jest natomiast, aby domek letniskowy o takiej powierzchni spełniał swoją funkcję i był przeznaczony do sezonowego wypoczynku. Istnieje jeszcze jeden warunek, jaki musi zostać spełniony. Pozwolenie na budowę domu letniskowego do 35 m nie jest wymagane, gdy ilość takich budynków nie przekracza jednego na każde 500 metrów kwadratowych powierzchni działki.
Budowa domu letniskowego na zgłoszenie przebiega sprawniej, niż w przypadku pozwolenia na budowę. Nie wymaga przygotowania dedykowanego projektu budowlanego, a wszelkie niezbędne dokumenty można sporządzić samodzielnie, bez konieczności zatrudniania specjalisty. Podsumowując, budowa domku letniskowego może być wybudowana na zgłoszenie, jeśli spełnione są następujące warunki:
- budynek jest parterowy i posiada samodzielną konstrukcję,
- powierzchnia użytkowa domku letniskowego nie przekracza 35 m,
- jeden domek letniskowy przypada na 500 mkw działki.
Co istotne i warte podkreślenia, budowa domku letniskowego na zgłoszenie wyklucza możliwość umiejscowienia poddasza użytkowego. Można jednak wybudować antresolę, która – w świetle prawa budowlanego – nie jest pełną kondygnacją.
Domek letniskowy na pozwolenie
Nieco inaczej wygląda procedura formalna w przypadku budowy domku letniskowego na standardowe pozwolenie na budowę. Budowa domku letniskowego w takim przypadku wymaga zgromadzenia tych samych dokumentów, co w przypadku budynku mieszkalnego. Konieczny jest zatem projekt budowlany, przygotowany przez projektanta. Należy dołączyć go do wniosku o pozwolenie na budowę. Decyzja z urzędu o pozytywnym rozpatrzeniu pozwolenia, nie jest jednak – jak w przypadku budowy domku rekreacyjnego – zakończeniem procedury formalnej. Po otrzymaniu decyzji należy bowiem zarejestrować dziennik budowy, zatrudnić odpowiedniego specjalistę – kierownika budowy, następnie zgłosić rozpoczęcie robót w nadzorze budowlanym.
Zgłoszenie budowy
Tak w skrócie przedstawia się lista podstawowych wymogów do spełnienia dla naszego domku letniskowego, jeśli nie chcemy całego procesu związanego z jego postawieniem, przeprowadzać poprzez formułę pozwolenia na budowę. W takiej sytuacji wystarczy jedynie zgłoszenie budowy. Co to oznacza w praktyce?
Zgłoszenie, podobnie jak wniosek o pozwolenie na budowę, składamy w starostwie powiatowym lub w urzędzie miasta na prawach powiatu. W formularzu będziemy musieli określić termin rozpoczęcia prac, zakres, sposób wykonania, potwierdzić swoje prawo do działki, w razie potrzeby mogą być konieczne szkice, rysunki. Mogą być one wykonane przez osobę bez uprawnień (nie chodzi o projekt budowlany).
Budowę zgłaszamy nie później niż 30 dni przed jej rozpoczęciem. Jeśli przez 30 dni urząd nie zakwestionuje naszego zgłoszenia, oznacza to, że wydał on milczącą zgodę na prowadzenie prac. Również 30 dni mają urzędnicy na poinformowanie nas o brakach w dokumentacji.
Choć w praktyce procedura zgłoszenia budowy jest szybsza i łatwiejsza niż uzyskanie zgody, ciągle wielu inwestorów wybiera drogę przez pozwolenie na budowę, nawet jeśli nie musi. Dzieje się tak dlatego, że w przypadku zmian w projekcie, jeśli nie mieliśmy pozwolenia na budowę, będziemy musieli takowe – „od zera” uzyskać. Jeśli natomiast je posiadamy, wystarczy uzyskanie tzw. pozwolenie zamiennego, z projektem zamiennym.
Domek letniskowy – szczegóły techniczne
Gdy załatwiliśmy już niezbędne formalności, pora na prace budowlane. Budowa domku letniskowego o powierzchni 35 m wymaga spełnienia ściśle określonych parametrów technicznych. Na jakie wytyczne należy zwrócić szczególną uwagę?
- Działka, na której planujemy budowę domu letniskowego nie musi być uzbrojona (jeśli jednak w warunkach zabudowy określono inaczej, należy dostosować się do wytycznych).
- Domek letniskowy nie musi posiadać własnego ujęcia wody tylko wówczas, gdy użytkownicy mogą czerpać wodę z innych dostępnych źródeł wody poza granicami działki.
- Domek letniskowy nie wymaga doprowadzenia ciepłej wody do umywalek.
- Budowa domu rekreacyjnego musi odbywać się z uwzględnieniem minimalnej wysokości co najmniej 2,2 m.
- Odległość pojemników na odpady od okien i drzwi domku rekreacyjnego powinna wynosić minimum 3 m.
- Domek letniskowy nie wymaga doprowadzenia oświetlenia elektrycznego w części dojścia do budynku.
- Drzwi wejściowe nie muszą być przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
To jedne z podstawowych wytycznych, jakie muszą zostać spełnione. Ponadto domek letniskowy powinien zostać wybudowany w odpowiedniej odległości od granicy działki. Jakiej? Jeśli chodzi o szczegółowe wytyczne, są one podobne jak w przypadku budowy domu całorocznego. Wynoszą odpowiednio: 4 m – jeśli budynek zwrócony jest ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy oraz 3 m – gdy budynek zwrócony jest ścianą bez okien drzwi w stronę tej granicy.
Domek letniskowy a podatek
Wiele osób zastanawia się, czy domek rekreacyjny wymaga odprowadzenia podatku od nieruchomości. Zgodnie z przepisami określonymi Ustawą z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych, podatkiem od nieruchomości objęte są „grunty, budynki lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”. Podstawę opodatkowania w przypadku gruntów stanowi ich powierzchnia, w przypadku budynków – powierzchnia użytkowa. Wysokość stawek podatku jest uchwalana przez radę gminy, która – z zasady – dysponuje dowolnością jeśli chodzi o określenie stawki podatku. Zazwyczaj jednak domek letniskowy zakwalifikowany jest do budynków objętych wyższą stawką podatkową – wynoszącą 7,90 zł za 1 metr kwadratowy (według stawki z 2019 roku).
Całoroczny domek letniskowy?
Co w sytuacji, gdy jako domek letniskowy chcemy wybudować nieruchomość, która w zasadzie nie będzie różnić się niczym od zwykłego domu całorocznego? Oczywiście możemy to zrobić, jak już bowiem wspomnieliśmy – prawo nie definiuje domku letniskowego inaczej niż przez cel jego wybudowania. Nasza dacza może mieć więc kilka pięter, gaz, prąd itp. W takiej sytuacji oczywiście konieczne będzie uzyskanie pozwolenia na budowę.
Ostatecznie o tym, co na danej działce możemy zbudować, z jaką ilością kondygnacji, z jakim przeznaczeniem itp. przesądza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, a jeśli go nie ma – warunki zabudowy. Dlatego – w pierwszej kolejności – powinniśmy sprawdzić, co na temat przeznaczenia naszego gruntu, na którym chcemy budować, mówią urzędy. Warto tu zaznaczyć, że choć funkcjonuje obiegowe pojęcie działek rekreacyjnych, niejako predestynowanych do budowy domków letniskowych, najróżniejszych dacz i altan, w prawie nie znajdziemy uściślenia takiego pojęcia. Działka rekreacyjna jest więc każdą działką, która sprzyja rekreacji i która umożliwia taką zabudowę (przewiduje ją plan miejscowy, bądź warunki zabudowy).
Marcin Moneta, RynekPierwotny.pl
